Wat is het?

Borax is de gangbare naam voor boraat, natriumboraat, natriumtetraboraat en dinatriumtetroboraat. Het is een natuurlijk mineraal, dat uit de grond wordt gewonnen of verzameld wordt uit verdampte afzettingen. Borax is een zout van boorzuur.

Borax kan worden gebruikt in verschillende soorten producten, zoals insectenwerende middelen, fungiciden, huishoudelijke schoonmaakmiddelen, voedseladditieven als conserveermiddel (verboden in sommige landen), en in kinderspeelgoed zoals slijm en klei.

Wat is het probleem?

Borax is niet geclassificeerd als allergeen, huidirriterend of kankerverwekkend. Maar het is geclassificeerd als H360 / Reproductie, wat betekent dat het bijwerkingen kan hebben op het voortplantingssysteem.

In 2009 werd het toegevoegd aan de LOUS-lijst (List of Undesirable Substances) vanwege de effecten op de voortplanting.

Begin jaren 2000 riep Miljøstyrelsen (het Deense Milieuagentschap) de speelgoedindustrie in Denemarken op om vrijwillig te stoppen met het gebruik van de stof. Maar borax is nog steeds te vinden in veel producten zoals slijm.

In de literatuur zijn enkele gevallen beschreven waarin kinderen zijn overleden door vergiftiging na inname van borax. Acute vergiftiging kan optreden na orale inname, inademing en blootstelling via beschadigde huid, en het is geclassificeerd als Acute Tox4; H302.

Enkele van de meest kritieke effecten van borax hebben betrekking op de voortplanting, waarbij schade aan de testikels wordt gezien, en ontwikkelingsstoornissen bij het ongeboren kind/foetale misvormingen en dodelijke afloop.

Huidcontact

Effecten bij mensen na herhaalde dermale toepassing zijn beschreven in verschillende gevallen van vergiftiging na behandeling van verbrande of beschadigde huid. Er zijn geen gegevens gevonden over de exacte doseringen voor de dermale toepassing, maar de beschreven effecten zijn misselijkheid, braken, diarree, erytheem, vervelling van de huid en stuipen. In veel gevallen van luierdermatitis en ernstige brandwonden leidde behandeling met boorzuur en borax tot ademhalingsdepressie, cyanose en overlijden van de patiënten.

Wat zeggen de experts

Op basis van een voortplantingsstudie over drie generaties (orale inname) met boorzuur heeft het EU Risk Assessment Committee een DNEL-waarde (aanvaardbaar blootstellingsniveau) vastgesteld van 0,175 mg B/kg lichaamsgewicht/dag, en een DNEL van 0,096 mg B/kg lichaamsgewicht/dag met een onzekerheidsfactor van 100.

Er zijn geen gegevens bij mensen over ontwikkelingsstoornissen beschikbaar.

Deze effecten op voortplanting en ontwikkeling hebben geleid tot de classificatie Repr 1B, H360FD (kan de vruchtbaarheid en het ongeboren kind schaden) voor boorzuur/borax. Dit werd bevestigd door het ECHA Risk Assessment Committee in zijn advies over geharmoniseerde classificatie en etikettering van boorzuur (ECHA / RAC opinion (2014)).

In 2014 deed ECHA (het Europees Chemisch Agentschap) een aanbeveling om boorzuur/borax van de kandidaatlijst (Zeer Zorgwekkende Stoffen) op te nemen in de autorisatielijst (Bijlage XIV)* om extra druk uit te oefenen op de industrie om alternatieven te vinden voor het gebruik van boorzuur en natriumboraat.

Regelgeving voor kinderspeelgoed

In de EU mogen slijmspeelgoedproducten tot 300 milligram borax per kilogram afgeven, terwijl wasachtige boetseerspeeltjes tot 1200 milligram per kilogram mogen afgeven.

AllergyCertified

Borax mag niet worden gebruikt in door AllergyCertified gecertificeerd speelgoed. AllergyCertified heeft borax in speelgoed zoals slijm en klei beoordeeld en vastgesteld dat de bijwerkingen van borax zo ernstig zijn dat dit chemische middel niet mag worden gebruikt in producten voor kinderen. Studies tonen aan dat borax giftig kan zijn bij inname en dat er een risico is dat jonge kinderen iets van de klei/slijm binnenkrijgen tijdens het spelen.

Onze belangrijkste focus is het certificeren van producten zonder allergene, hormoonverstorende of kankerverwekkende stoffen.

Borax kan giftig zijn bij inname en kan bij concentraties tot op ppm-niveau verschillende bijwerkingen op het hormoonstelsel veroorzaken.

Volgens EU-regelgeving mag borax niet worden gebruikt in cosmetische producten voor kinderen jonger dan 3 jaar, maar de toegestane afgifte in speelgoed zoals slijm is 300 ppm. We hebben studies gevonden die hormonale effecten beschrijven bij concentraties tot in ppm (parts per million).

Onze bezorgdheid over borax is gebaseerd op zowel inname als huidcontact.

* De autorisatieprocedure is een van de regelgevende instrumenten van de Europese verordening (EG) REACH nr. 1907/2006 die tot doel heeft het gebruik van zeer zorgwekkende stoffen (SVHC) opgenomen in Bijlage XIV van REACH te verbieden, zodat ze worden vervangen door technisch en economisch haalbare alternatieven.

Referenties

Expert Scientific Committee. (1997). An assessment of boric acid and borax using the IEHR Evaluative Process for Assessing Human Developmental and Reproductive Toxicity of Agents. Reproductive Toxicology, 11(1), 123–126.

• Miljøstyrelsen. (2000). Listen over uønskede stoffer: En signalliste over kemikalier, hvor brugen på længere sigt bør reduceres eller stoppes. Orientering fra Miljøstyrelsen Nr. 9.

• Danish EPA. (2006). Kortlægning og afgivelse af kemiske stoffer i “slimet” legetøj. Kortlægning af kemiske stoffer i forbrugerprodukter Nr. 67.

• ATSDR. (2010). Toxicological Profile for Boron. U.S. Department of Health and Human Services.

• Danish EPA. (2015). Survey of Boric Acid and Sodium Borates (Borax). Survey of chemical substances in consumer products No. 139.

• DR. (n.d.). Slim til børn fyldt med farlig kemi. Retrieved from https://www.dr.dk/nyheder/penge/kontant/slim-til-boern-fyldt-med-farlig-kemi

• Klinke, H. B., et al. (2018). Undersøgelse og risikovurdering af parfume og andre organiske stoffer i squishy legetøj. Miljøstyrelsen. https://www2.mst.dk/Udgiv/publikationer/2018/06/978-87-93710-46-7.pdf

• BEK 309. (2017). Bekendtgørelse om sikkerhedskrav til legetøjsprodukter. https://www.retsinformation.dk/Forms/R0710.aspx?id=188523

• European Parliament and Council. (2009). Directive 2009/48/EC on the safety of toys. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/DA/TXT/PDF/?uri=CELEX:02009L0048-20181126