Wat is Rosacea?

Rosacea is een chronische ontstekingsaandoening van de huid die vooral voorkomt op de wangen, neus, kin en het voorhoofd. De aandoening wordt vaak over het hoofd gezien of verkeerd gediagnosticeerd als acne of dermatitis. Veel milde gevallen blijven onopgemerkt, mede omdat de diagnose grotendeels op klinisch oordeel berust.

De zichtbare effecten kunnen een grote impact hebben op de levenskwaliteit, het zelfbeeld en het algemene welzijn. Typische symptomen zijn terugkerende roodheid, zichtbare bloedvaatjes, huidverdikking en kleine puistjes (pustels).

Hoewel rosacea niet te genezen is, kan het vaak goed onder controle worden gehouden met huidverzorging, medicatie en het vermijden van triggers. Wereldwijd heeft naar schatting meer dan 5% van de bevolking rosacea. Vrouwen worden vaker getroffen dan mannen, en de aandoening komt het meest voor tussen het 30e en 50e levensjaar, vooral bij mensen met een lichte huid (fototypen I en II). Bij sommigen beginnen de eerste symptomen al in de twintig.

Waarom ontstaat Rosacea?

De precieze oorzaak van rosacea is nog onbekend, maar wetenschappelijk onderzoek wijst op een combinatie van factoren:

• Ontstekingsreacties van het immuunsysteem: Roodheid is waarschijnlijk een vroeg stadium van ontsteking, veroorzaakt door bloedvatveranderingen en immuunactiviteit.

• Verstoorde bloedvatfunctie in de huid.

• Genetische aanleg.

• Overgevoeligheid voor Demodex-mijten: deze komen van nature voor in talgklieren, maar worden vaker aangetroffen bij mensen met rosacea en kunnen bijdragen aan ontstekingen.

Symptomen van Rosacea

Rosacea komt vooral voor in het gezicht, maar kan zich ook uitbreiden naar het voorhoofd, de kin, oren, hoofdhuid, hals, borst of rug. De ogen kunnen ook aangetast worden.

Veelvoorkomende symptomen zijn:

• Flushing: plotselinge roodheid of warmte in het gezicht. Bij een donkere huid wordt dit vaak als warmte ervaren.

• Langdurige verkleuring: rood, violet of bruin afhankelijk van de huidskleur.

• Puistjes: acne-achtige bultjes (papels en pustels).

• Zichtbare bloedvaatjes: vooral op de neus en wangen.

• Oogklachten (oculaire rosacea): droge, branderige, jeukende of gevoelige ogen, soms met visusveranderingen.

• Huidverdikking: vooral op de neus (rhinophyma), komt vaker voor bij mannen.

• Branderig of prikkelend gevoel.

• Droge, jeukende huid.

Rosacea subtypes

Rosacea wordt ingedeeld in vier subtypes, gebaseerd op kenmerkende symptomen:

• Type 1: Vaatrosacea – aanhoudende roodheid, zichtbare bloedvaatjes.

• Type 2: Inflammatoire rosacea – roodheid met papels en pustels.

• Type 3: Phymateuze rosacea – verdikte, hobbelige huid (vooral op de neus).

• Type 4: Oculaire rosacea – ontstekingen aan ogen en oogleden.

Subtypes kunnen overlappen en in de loop van de tijd veranderen.

Veelvoorkomende triggers, waar kun je op letten?

Rosacea is ongeneeslijk, maar het herkennen en vermijden van triggers helpt om symptomen onder controle te houden. Belangrijke triggers zijn:

• Zonlicht: bescherm de huid dagelijks met een parfumvrije zonnebrandcrème SPF 30 of hoger.

• Alcohol, vooral rode wijn.

• Hete dranken: laat ze iets afkoelen voor consumptie.

• Pittig eten: kies voor mildere alternatieven.

• Seizoensveranderingen: vooral extreme kou of hitte.

• Intensieve lichaamsbeweging: dit verhoogt de lichaamstemperatuur en kan roodheid veroorzaken.

• Emotionele stress: kan opflakkeringen uitlokken.

Sommige cosmetische ingrediënten kunnen rosacea verergeren. Let op bij:

• Alcohol

• Kamfer

• Parfum

• Glycolzuur

• Melkzuur

• Menthol

• Sodium lauryl sulfate

• Ureum

Een patchtest voorafgaand aan gebruik van een nieuw product wordt sterk aanbevolen. Breng het product twee keer per dag aan op een klein stukje huid (bijvoorbeeld achter het oor). Als er na 10 dagen geen irritatie optreedt, is het product waarschijnlijk veilig.

Referenties

American Academy of Dermatology. (z.d.). 7 rosacea skin care tips dermatologists recommend. https://www.aad.org/public/diseases/rosacea/triggers/tips

American Academy of Dermatology. (z.d.). How to prevent rosacea flare-ups. https://www.aad.org/public/diseases/rosacea/triggers/prevent

Farshchian, M., & Daveluy, S. (2023, 8 augustus). Rosacea. In StatPearls. National Center for Biotechnology Information. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK557574/

Institute for Quality and Efficiency in Health Care (IQWiG). (2023, 19 september). Overview: Rosacea. InformedHealth.org. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK279476/

Mayo Clinic. (z.d.). Rosacea – Symptoms and causes. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/rosacea/symptoms-causes/syc-20353815

National Rosacea Society. (z.d.). All About Rosacea. https://www.rosacea.org/patients/all-about-rosacea

National Rosacea Society. (z.d.). The Many Faces of Rosacea. https://www.rosacea.org/patients/faces-of-rosacea

National Rosacea Society. (z.d.). New Survey Shows Rosacea Tends to Evolve Beyond One Subtype. https://www.rosacea.org/rosacea-review/2004/fall/new-survey-shows-rosacea-tends-to-evolve-beyond-one-subtype

Study finds evidence for rosacea subtype progression. (2020, 13 november). Dermatology Times. https://www.dermatologytimes.com/view/study-finds-evidence-rosacea-subtype-progression

Van Zuuren, E. J., Arents, B. W. M., van der Linden, M. M. D., Vermeulen, S., Fedorowicz, Z., & Tan, J. (2021). Rosacea: New concepts in classification and treatment. American Journal of Clinical Dermatology, 22(4), 457–465. https://doi.org/10.1007/s40257-021-00595-7